Rembrandt, "de anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp", 1632Rembrandt was iemand die niet door middel van woorden, van vertellingen datgene heeft uitgedrukt wat hij beseft, maar in beelden.
Rembrandt was 26 jaar toen hij "De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp" schilderde: een groepsportret van de Amsterdamse chirurgijns (artsen). Hij was kort tevoren van Leiden naar Amsterdam verhuisd en dit was zijn eerste grote opdracht. De jonge kunstenaar liet voor het eerst zien wat hij als schilder van groepsportretten in huis had.
Rembrandt gaf de chirurgijns weer bij een anatomische les. De mannen zitten en staan rond een tafel waarop een lijk ligt. Dokter Tulp geeft onderricht. Hij heeft de arm van het lijk opengelegd en houdt met een tang een bundel armspieren omhoog, terwijl hij met zijn andere hand een demonstrerend gebaar maakt.
Maar kijk eens naar de studenten, kijk naar hun houding tijdens deze anatomische les. Kijk naar hun gelaatsuitdrukking en tracht te beleven: wat bezielt deze studenten terwijl ze dit meemaken?
Eén van de studenten zit met zijn neus bijna bovenop de arm waarop sectie wordt verricht. Een ander kijkt er helemaal niet naar – dat is de belangrijkste. Die ziet iets heel anders. Hij kijkt met verbijsterde blik in de verte. Wat ziet hij daar? Het antwoord moet iedereen zelf ontdekken.
In dit schilderij is een wereldhistorisch moment door Rembrandt samengevat. Het bevat twee elementen: aan de ene kant het gericht zijn op het dode lichaam en het streven, door middel van experimenten, het mechanisme van dit dode lichaam te leren kennen; aan de andere kant een heel andere gerichtheid, die alleen maar wordt aangeduid.
Posts
