De pijl van de tijd

"Om te overleven moeten mensen voedsel nuttigen, een geordende vorm van energie, dat ze omzetten in warmte, een ongeordende vorm van energie. ...
De natuurwetten maken geen verschil tussen de voorwaartse en de terugwaartse richting van de tijd. Er zijn echter ten minste drie tijdpijlen die het verleden van de toekomst onderscheiden. Dat zijn de thermodynamische pijl, de richting van de tijd waarin de wanorde toeneemt, de psychologische pijl, de richting van de tijd waarin we ons het verleden herinneren maar niet de toekomst, en de kosmologische pijl, de richting van de tijd waarin het heelal uitdijt in plaats van samen te trekken. ... De psychologische pijl is in wezen dezelfde als de thermodynamische pijl ... dat wij waarnemen dat de thermodynamische pijl overeenstemt met de kosmologische pijl komt vervolgens doordat intelligente wezens alleen in de uitdijingsfase kunnen bestaan. [...]
De vooruitgang die de mensheid heeft geboekt in het begrijpen van het heelal heeft een klein geordend hoekje in een steeds wanordelijker heelal ingericht. Wanneer u zich ieder woord in dit boek herinnert, heeft uw geheugen ongeveer twee miljoen stukjes informatie opgenomen: de orde in uw hersenen is dan met twee miljoen eenheden toegenomen. Maar tijdens het lezen van het boek heeft u ten minste duizend calorieën geordende energie, in de vorm van voedsel, omgezet in ongeordende energie, in de vorm van warmte, die u aan de lucht om u heen afstaat door warmte-uitwisseling en transpiratie. Dit vergroot de wanorde van het heelal met ongeveer 2 maal 10²⁵ eenheden. Dat is 10¹⁹ keer de toename van de orde in uw hersenen – en dat alleen in het geval dat u zich alles in dit boek herinnert.

[Stephen W. Hawking, A brief history of time]