In de verschrikkelijke nacht ...

In de verschrikkelijke nacht, essentie van alle nachten,
In de slapeloze nacht, essentie van al mijn nachten,
Overdenk ik, wakend, in ongemakkelijke sluimer,
Overdenk ik wat ik heb gedaan en dat wat ik had kunnen doen in 't leven.
Dat overdenk ik, en ontzetting
Gaat door mij heen als een lichamelijke koude of een angst.
Het onherstelbare van mijn verleden - dat is het kadaver!
Alle andere kadavers zijn eventueel een illusie.
Alle doden kunnen levenden zijn ergens anders.
Al mijn eigen voorbije momenten kunnen weet ik waar bestaan,
In de illusie van de ruimte en de tijd,
In het bedrog van het verstrijken.

Maar wat ik niet geweest ben, niet gedaan heb, zelfs niet heb gedroomd;
Wat ik nu zie, pas nu, dat ik had moeten doen,
Wat ik nu zie, pas nu zo duidelijk, dat ik had moeten zijn -
Dat juist is dood tot voorbij alle goden,
Dat - en 't was per slot het beste in mij - kunnen zelfs de goden niet doen leven ...

Als ik op zeker punt
Naar links gegaan was in plaats van naar rechts;
Als ik op zeker ogenblik
Ja had gezegd in plaats van nee, of nee in plaats van ja;
Als ik in zeker gesprek
De zinnen had gezegd die ik pas nu, in halfslaap, uitdenk -
Als dat alles zo geweest was,
Was ik nu een ander, en misschien zou 't hele universum
Ongemerkt ertoe gebracht zijn ook anders te zijn.

Maar ik sloeg niet de richting in nu onherroepelijk verloren,
Sloeg die niet in noch dacht eraan die in te slaan, wat ik pas nu besef;
Maar ik zei geen nee, noch ja, en nu pas zie ik wat ik niet gezegd heb;
Maar de zinnen die ik toen had moeten zeggen komen alle in mij op,
Helder, onontkoombaar, vanzelfsprekend,
Gesprekken sluitend afgerond,
Alle problemen opgelost ...
Maar wat nooit geweest is, noch geweest zal zijn, dat doet mij nu pas pijn.

Voor wat ik waarlijk heb gefaald te doen bestaat geen enkele hoop
In geen enkel metafysisch stelsel.
Misschien dat ik naar een andere wereld mee kan nemen wat ik heb gedroomd,
Maar kan ik naar een andere wereld meenemen wat ik vergeten heb te dromen?
Ja die, de nog te dromen dromen, die zijn het kadaver.
Ik begraaf het in mijn hart voor altijd, voor alle tijd, voor alle universums.

In deze nacht waarin ik niet kan slapen, en de stilte mij omsingelt
Als een waarheid waaraan ik geen deel heb,
En het maanlicht buiten, als de hoop die ik niet heb, onzichtbaar is voor mij.

Fernando Pessoa - Álvaro de Campos, Na noite terrivel ... (11.5.1928)